Realizacja zadań związanych ze sprawami społecznymi, rodziną oraz zdrowiem stanowi odzwierciedlenie działań podejmowanych na podstawie polityk programów i strategii przyjętych przez Władze Żywca. Do najważniejszych z nich należą:

• 1. • Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych dla Miasta Żywca na lata 2022-2030,

     • Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie w Gminie Żywiec na lata 2022-2025,

     • Gminny Program Wspierania Rodziny dla Miasta Żywca na lata 2023-2025,

     • Program osłonowy w ramach wieloletniego rządowego programu "Posiłek w szkole i w domu" na lata 2019-2023,

     • Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii w Żywcu na lata 2022-2025,

     • Żywiecka Karta Mieszkańca.

Dokładniejszy opis wskazanych powyżej programów znajduje się w części raportu poświęconej Realizowanym Politykom, Programom i Strategiom.

Aktualny poziom wydatków na pomoc społeczną i wsparcie dla rodziny w 2023 r. wiąże się z kontynuowaniem działań Miasta Żywca związanych ze wsparciem materialnym dla mieszkańców. Niemniej, warto zauważyć, że wpływ na malejącą tendencję ma znacząco odznaczający się w 2022 r. poziom wydatków na wypłacone świadczenia wychowawcze („500+”), podczas gdy w 2023 r. w budżecie miasta wydatki na ten cel uległy znaczącemu zmniejszeniu, gdyż zadanie to przejął ZUS. Kluczowa część środków zrealizowanych przez miasto w 2022 r. dotyczyła również wypłaty dodatku osłonowego i węglowego dla mieszkańców oraz świadczeń społecznych związanych z udzielaniem pomocy obywatelom Ukrainy, podczas gdy w 2023 r. charakteryzowały się one znacznie mniejszą kwotą.

Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości.

Zadaniem pomocy społecznej jest zapobieganie tym sytuacjom przez podejmowanie działań zmierzających do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem. Pomoc społeczna wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwienia im życia w warunkach odpowiadających godności człowieka. 

Zakres pomocy społecznej obejmował zadania określone w ustawie o pomocy społecznej. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej wykonywał także zadania wynikające z innych aktów prawnych m.in. z ustawy o świadczeniach zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych, ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy czy ustaw o dodatku węglowym, elektrycznym. 

Obecna struktura organizacyjna Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej jest odpowiedzią na diagnozowane na przestrzeni wielu lat potrzeby środowiska lokalnego, określone w oparciu o analizę i ocenę występujących zjawisk, powodujących zapotrzebowanie na różne formy wsparcia. 

Łącznie na realizację zadań z zakresu pomocy społecznej w 2023 r. MOPS wydatkował 23.557.345,14 zł. Tak wysokie zmniejszenie wydatków w stosunku do 2022 r. spowodowane było m.in. przeniesieniem realizacji Programu 500+ do ZUS.

Źródłem finansowania zadań realizowanych przez MOPS są: 

• środki własne miasta, 

• dotacje do zadań własnych, 

• oraz dotacje do zadań zleconych.

W trakcie 2023 r. MOPS kompleksowo realizował zadania własne oraz zadania zlecone z zakresu pomocy społecznej. Dodatkowo, pozyskano środki oraz inne świadczenia ze źródeł zewnętrznych, np. w ramach programów "Posiłek w szkole i w domu na lata 2019-2023", "Asystent osobisty osoby niepełnosprawnej", "Opieka 75+", czy "Opieka wytchnieniowa". Ponadto, w ramach prowadzonej działalności statutowej MOPS w swojej bieżącej pracy realizował projekty socjalne i działania środowiskowe, m.in. w ramach projektu unijnego w ramach EFS pod nazwą: „ Usługi społeczne na rzecz ograniczenia skutków kryzysu wywołanego konfliktem zbrojnym na terytorium Ukrainy – Miasto Żywiec”.

Przyczyny korzystania z pomocy społecznej w 2023 r.

• W 2023 r. świadczeniami pieniężnymi objęto 219 rodzin, a niepieniężnymi 67 rodzin. 

• Pracę socjalną świadczono wobec 409 rodzin.

wybrane zadania realizowane w ramach pomocy społecznej i wsparcia rodziny w 2023 r.

Wspieranie obywateli Ukrainy

• Wydział Spraw Społecznych, Promocji i Współpracy Partnerskiej wydatkował w 2023 r. na świadczenia pieniężne za zapewnienie zakwaterowania i wyżywienia obywatelom Ukrainy przebywającym na terytorium rzeczypospolitej Polskiej, w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium Ukrainy (40 zł) - 1.149.960 zł.

• W 2023 r. do Urzędu Miejskiego w Żywcu wpłynęło 506 wniosków (w tym 190 do 120 dni pobytu na terenie RP oraz 316 wniosków o przedłużenie pobytu powyżej 120 dni) o wypłatę świadczenia pieniężnego za zapewnienie zakwaterowania i wyżywienia obywatelom Ukrainy.

• Ze wsparcia finansowego udzielonego od początku działań wojennych na Ukrainie skorzystało około 1.100 uchodźców przebywających na terenie miasta Żywca.

• Poniesiono koszty związane z funkcjonowaniem biura informacyjnego dla obywateli Ukrainy, pokryto koszty za wykonanie zdjęć biometrycznych do wniosków o nadanie numeru PESEL dla uchodźców wojennych z Ukrainy.

• Dodatkowe zadania oświatowe dla uczniów z Ukrainy - zapewnienie uczniom prawa do bezpłatnego dostępu do podręczników i materiałów edukacyjnych.

• „Rock for Ukraine”.

Ochrona zdrowia to sektor, który często nie charakteryzuje się wysokimi wydatkami, ale pomimo tego, zakres realizowanych zadań pozostaje zróżnicowany. Podstawowe obowiązki Miasta Żywca w tym zakresie zostały zawarte w ustawie o samorządzie gminnym, która wskazuje, iż zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy, wśród których uwzględnia się m.in. sprawy ochrony zdrowia. Jednakże szczegółowe kompetencje określają także inne akty prawne, w szczególności ustawy, które dotyczą przedsięwzięć związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych oraz przeciwdziałaniem narkomanii.

Corocznym przedsięwzięciem realizowanym przez Miasto Żywiec były zadania określone w ramach programów rozwiązywania problemów alkoholowych oraz przeciwdziałania narkomanii. W założeniu uwzględniały one tworzenie warunków przeciwdziałających problemom związanym z uzależnieniami i przemocą w rodzinie, a także działania na rzecz ograniczenia dostępności do alkoholu oraz profilaktykę uzależnień zarówno wśród dzieci, młodzieży, jak i dorosłych.

W 2023 r. realizowano następujące zadania w ramach Miejskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii na lata 2022–2025:

• prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej, w szczególności dla dzieci oraz młodzieży, w tym prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych, kulturalnych – rozwijanie zainteresowań promujących zdrowy styl życia,

• zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej dla osób uzależnionych od alkoholu,

• udział Gminy Żywiec w finansowaniu lecznictwa odwykowego ponad podstawowego prowadzonego przez poradnie i zakłady lecznictwa służby zdrowia, w tym leczenie zamknięte,

• udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe, pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie, w tym programy socjoterapii,

• udział Gminy Żywiec w realizacji programów, działań zapobiegających i ograniczających negatywne następstwa nadużywania alkoholu oraz ich usuwanie,

• współpraca i wspieranie działań instytucji, stowarzyszeń, organizacji pozarządowych i osób fizycznych, służących profilaktyce i rozwiązywaniu problemów narkomanii i alkoholowych.

Na realizację powyższych celów wykorzystano 1.500.526,37 zł.

W ramach wykorzystanych w 2023 r. środków w wysokości 31.490,24 zł w dziale Ochrony Zdrowia:

• Udzielono wsparcia merytorycznego oraz finansowego, ufundowano dyplomy i nagrody rzeczowe dla uczestników konkursów dot. profilaktyki zdrowotnej m.in. „Uśmiechnij się”, konkurs poetycki o tematyce krwiodawstwa, „Rozum mam, myślę sam”.

• Współorganizowano V Galę PCK, która w 2023 r. odbyła się pod hasłem „GÓRALSKA KROPLA KRWI - TEŻ RATUJE ŻYCIE” w ramach obchodów dnia honorowego Dawcy Krwi. Współorganizowano i dofinansowano akcje poboru krwi wspólnie z Żywieckim oddziałem PCK, Klubem Honorowych Krwiodawców. W 2023 r. zorganizowano 15 akcji poboru krwi w tym 7 akcji w szkołach ponadpodstawowych plus 1 akcja w Punkcie Poboru Krwi w Żywcu. W trakcie w/w akcji 386 dawczyń i dawców krwi oddało łącznie 174 litry i 150 mll krwi. W Punkcie Poboru Krwi w Żywcu do października 2023 r. 1465 dawczyń i dawców oddało łącznie 659 litrów i 250 mll krwi. Łącznie w 2023r. 1851 dawczyń i dawców krwi oddało 833 litry i 400 ml krwi.

• Zakupiono materiały edukacyjne dla gabinetów pedagogicznych żywieckich szkół podstawowych dotyczące profilaktyki zdrowotnej, ochrony zdrowia psychicznego, prowadzenia zdrowego trybu życia oraz prawidłowego odżywiania się.

• Współorganizowano eventy na Żywieckim Rynku: 

  • • Dzień Zdrowia na Żywieckim Rynku wspólnie z Polpharma - w bezpłatnych badaniach wzięło udział 390 mieszkańców, w tym : 119 osób skorzystało z konsultacji kardiologicznych, 55 dermatologicznych, 79 pulmonologicznych, 137 okulistycznych. 

    • Miasteczko Panawit - z bezpłatnych dermokmonsultacji podczas imprezy skorzystało 130 mieszkańców Specjaliści skupili się na badaniu skóry twarzy, znamion oraz skóry głowy i włosa.

    • Badamy Nie Tylko Mamy na Dzień Matki – profilaktyka raka piersi oraz raka szyjki macicy, profilaktyka nowotworowa i promocja wczesnej diagnostyki. 

We wszystkie imprezy włączyli się mi.m WPR Żywiec, Sanepid, Policja, Straż Pożarna, Inter Optyk, którzy prowadzili bezpłatne konsultacje z zakresu profilaktyki zdrowotnej oraz bezpieczeństwa. 

• Zgromadzono niezbędne materiały, zweryfikowano prawidłowość danych, wykonano i przesłano sprawozdanie z zakresu: "Profilaktyki zdrowotnej wynikających z obowiązku wskazanego w art. 12 ustawy z dnia 11 września 2015 r. o zdrowiu publicznym ( t.j. Dz.U.2022.1608 z późn.zm.) i rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 21 grudnia 2016 r. w sprawie rocznej informacji o zrealizowanych lub podjętych zadaniach z zakresu zdrowia publicznego w ramach Narodowego programu Ochrony Zdrowia z zakresu działań na terenie gminy na lata 2021-2025".

• Weryfikowano i aktualizowano na bieżąco wykaz dyżurów aptek i zamieszczano stosowne informacje na stronie Miasta, przekazywano do opiniowania Burmistrzowi Miasta Żywca projekty Uchwał Rady Powiatu dot. dyżurów aptek dostępnych na terenie Miasta Żywca.

• W ramach ogłoszonego otwartego konkursu na realizację zadań publicznych Miasta Żywca udzielono pomocy merytorycznej organizacjom pozarządowym przy sporządzaniu ofert. Zebrano i zweryfikowano złożone oferty pod kątem formalnym, udzielono pomocy Komisji Konkursowej oceniającej wnioski pod kątem merytorycznym, sporządzono protokoły z posiedzeń, przygotowano zestawienie przyznanych dotacji, zawarto umowę z Żywieckim Klubem Amazonek, Towarzystwem Sportowym „Czarni Góral” oraz Fundacją „Dajemy Radość” na realizację zadań publicznych zgodnie z przepisami Ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (t.j. Dz.U.2023.571). Przygotowano i przekazano do Wydziału Finansowego I i II transze dotacji. Oferenci złożyli sprawozdania z realizacji zadania, które następnie zostały zweryfikowane pod względem merytorycznym i księgowym. Komplety dokumentów z rozliczenia dotacji przekazano do Wydziału Finansów i Budżetu.

• Informowano podmioty realizujące zadania z zakresu ochrony zdrowia działające na terenie Miasta o możliwości skorzystania z dostępnych programów profilaktycznych oraz grantów zewnętrznych.

Na rzecz ochrony zdrowia w 2023 r. podjęte zostały również inne działania obejmujące współpracę z organizacjami pozarządowymi. Dzięki temu kontynuowano realizację zadań z zakresu ochrony i promocji zdrowia, w tym działalności leczniczej w rozumieniu ustawy o działalności leczniczej. 

Dokładniejszy opis zadań zrealizowanych w ramach pożytku publicznego znajduje się w części raportu dotyczącej Współpracy z NGO.